Integriteit
Integriteit is de persoonlijke eigenschap, karaktereigenschap, van een individu die inhoudt dat de betrokkene eerlijk en oprecht is en niet omkoopbaar. De persoon beschikt over een intrinsieke betrouwbaarheid, liegt niet, houdt woord, heeft geen verborgen agenda en veinst geen emoties. Een persoon met deze eigenschappen wordt integer genoemd. Een integer persoon zal haar/zijn handelen niet laten beïnvloeden door oneigenlijke zaken.

De organisatiecultuur
De organisatiecultuur speelt een belangrijke rol bij het bevorderen van integriteit binnen organisaties. Zo dienen medewerkers te weten wat de interne afspraken zijn over integriteit, en dit terug te zien in het gedrag van leidinggevenden. Ook is het belangrijk dat medewerkers zich betrokken voelen en voldoende tijd en middelen krijgen om hun werk integer uit te voeren. Een sterke organisatiecultuur kent een hoge mate van transparantie en faciliteert het bespreken van dilemma's en kwesties. Medewerkers ervaren genoeg ruimte en veiligheid om elkaar aan te spreken op ongewenst gedrag en zien dat er wordt ingegrepen door de leiding als zulk gedrag zich voordoet.

Corruptie
Wanneer een medewerker in aanraking komt met corruptie, kan dat verschillende vormen aannemen. Het is belangrijk om te weten wat corruptie inhoudt en hoe je het kunt herkennen. Daarnaast moet een medewerker weten hoe hij of zij moet handelen als dit gebeurt.

Ongepaste invloed of druk
Er wordt van de ambtenaar verwacht dat hij of zij beslissingen neemt of documenten goedkeurt in ruil voor persoonlijke voordelen.
Er wordt geprobeerd om de ambtenaar om te kopen of te beïnvloeden door middel van cadeaus, geld, of andere gunsten.

Onregelmatigheden in het proces
Er wordt ingegaan tegen de vastgestelde procedures of regels, bijvoorbeeld door contracten buiten de normale aanbestedingsprocedures om goed te keuren.
Het toekennen van overheidscontracten aan bedrijven of personen die weinig tot geen ervaring hebben, maar wel goed verbonden zijn met de ambtenaar.

Ongeoorloofde samenwerking
Een ambtenaar werkt nauw samen met externe partijen (bijvoorbeeld aannemers, consultants) die invloed hebben op beleidsbeslissingen of aanbestedingsprocedures, terwijl deze samenwerking niet wordt gedeeld met de relevante stakeholders.

Voorkeuren / vriendjespolitiek
Onverklaarbare voorkeur voor bepaalde bedrijven of personen in het gemeentelijke proces, bijvoorbeeld bij de toewijzing van werk of contracten.

Afwezigheid van transparantie
Belangrijke documenten of informatie worden niet gedeeld met andere medewerkers of het publiek, wat kan wijzen op een poging om iets te verbergen.

Belangenverstrengeling
Een ambtenaar moet een besluit voorbereiden over een vergunning of subsidie, terwijl
een familielid of vriend hierbij belang heeft.

Voorbeeld: Als ambtenaar behandel je een subsidieaanvraag van je eigen vereniging /club

Onafhankelijkheid bij aanbestedingen
Bij de keuze van een leverancier of aannemer kan druk ontstaan om een bepaalde
partij te bevoordelen, bijvoorbeeld door lobby of persoonlijke relaties.

Voorbeeld: Bij een aanbesteding vraagt een bevriende ondernemer van jou of hij vooraf inzage mag hebben over vertrouwelijke informatie

Informatie en vertrouwelijkheid
Ambtenaren beschikken vaak over gevoelige informatie (bijv. over grondtransacties,
zorgdossiers of bedrijfsgegevens). Het risico is dat informatie onterecht wordt gedeeld of misbruikt.

Voorbeeld: Je hoort dat in een bestemmingsplan dat een stuk grond mogelijk bouwgrond wordt en een kennis wil alvast die grond kopen

Integriteit in dienstverlening
Een inwoner biedt een geschenk of een wederdienst aan in ruil voor snelle of gunstige
behandeling van zijn aanvraag. De vraag is hoe de ambtenaar dit afwijst en meldt.

Voorbeeld: Er wordt je een cadeaubon of fles wijn aangeboden als dank voor een verleende vergunning

Onafhankelijkheid tegenover politieke druk
Een wethouder of raadslid probeert een ambtenaar te beïnvloeden om beleid of een
besluit richting een bepaald belang te sturen, terwijl de ambtenaar neutraal en professioneel moet
blijven. BV: Een collega of wethouder zegt: “Je weet dat dit belangrijk is voor onze vrienden in de
raad, zorg dat dit snel geregeld wordt.”

Voorbeeld: Een raadslid vraagt je om ongeoorloofde gunst voor een bepaald project

Belangenverstrengeling
Hoe te handelen?

Altijd melden bij je leidinggevende of de integriteitsfunctionaris.
Trek jezelf terug uit het proces, dus niet adviseren, beoordelen of besluiten nemen
Wees transparant naar je collega’s zodat het vertrouwen behouden blijft
Laat je opdracht toetsen aan de Gedragscode

Onafhankelijkheid bij aanbestedingen
Hoe te handelen?

Deel nooit vertrouwelijke informatie
Behandel alle meedingende partijen gelijk en geeft allen dezelfde informatie over de aanbesteding
Toenaderingspogingen van meedingende partijen moet je gelijk melden binnen je organisatie
Houd jezelf en deelnemende partijen aan de Aanbestedingswet en de interne inkoop- en aanbestedingsregels.

Informatie en vertrouwelijkheid
Hoe te handelen?

Vertrouwelijke informatie mag je nooit privé gebruiken of delen.
Houdt je aan de geheimhoudingsplicht
Vraag bij twijfel altijd hoe (juridisch) zit bij bij je juridisch adviseur of leidinggevende
Als je mogelijke schendingen merkt, direct melden

Integriteit in dienstverlening
Hoe te handelen?

Accepteer geen geschenken boven een bepaalde waarde, of weiger deze altijd
Bij kleine relatiegeschenken meld je en laat je deze registreren volgens de regels van de gedragscode
Maak duidelijk aan bewoners of klanten dat het niet aannemen van geschenken nodig is om vertrouwen en transparantie te behouden
Als je twijfelt overleg dan altijd met je leidinggevende

Onafhankelijkheid tegenover politieke druk
Hoe te handelen?

Als ambtenaar moet je neutraal en professioneel blijven, en niet ingaan op persoonlijke of politieke druk.
Behoud de hiërarchische lijn, als ambtenaar werk je voor het college van B&W en niet direct voor raadsleden
Politieke verzoeken moet je bespreken met je leidinggevende
Waak ervoor dat je je houdt aan de scheiding tussen politiek-bestuurlijke verantwoordelijkheid en ambtelijke professionaliteit

Integriteit informatie

Integriteit informatie

Herkennen van corruptie en niet integer gedrag

Voorbeelden van corruptie en niet integer handelswijze

Hoe ga je corruptie en niet integer gedrag tegen?