Psychosociale Arbeidsbelasting informatie

PSA Psychosociale Arbeidsbelasting

Wat is PSA 

PSA staat voor Psychosociale Arbeidsbelasting. Het is een verzamelterm voor de stress die werknemers ervaren op de werkvloer door het gevolg van een te hoge werkdruk of ongewenste omgangsvormen. Het kan zorgen voor lichamelijke, psychische en sociale klachten waardoor je als medewerker minder goed kan functioneren. Stress kan leiden tot ziekteverzuim, burn-out en soms zelfs langdurig ziekte of arbeidsongeschiktheid.
PSA kan worden voorkomen door een veilige werkomgeving te creëren.

Wanneer is er sprake van werkstress?

Werkstress is stress dat voor een groot deel veroorzaakt wordt door factoren op het werk. Stress is een natuurlijke reactie van je lichaam, zowel fysiek als psychisch, die je helpt om adequaat te kunnen reageren op een mogelijke dreiging. Zolang je na een stressvol moment voldoende gelegenheid hebt om te herstellen is stress gezond.
Stress wordt een probleem als het negatieve gevolgen heeft voor je prestaties, motivatie en je welzijn.

Er zijn 3 aspecten die horen bij PSA

Werkdruk: Teveel werk in combinatie met te weinig tijd, onrealistische doelen en te hoog gegrepen taken leiden tot een (onaanvaardbare) hoge werkdruk. Echter een te lage werkdruk vanwege te weinig, te saai of eentonig werk kan demotiverend werken en ook psychische klachten geven.

Ongewenst gedrag: Agressie en geweld (zowel verbaal als non-verbaal), discriminatie en pesten op de werkvloer kan veel stress opleveren.

Ingrijpende gebeurtenissen: Een uit de hand gelopen conflict op de werkvloer of een ongeluk kan zorgen voor veel psychische klachten.
Daarnaast is stress op het werk soms een samenhang van privé omstandigheden. Denk bijvoorbeeld aan een moeilijke tijd na de bevalling, het overlijden van een dierbare, een verhuizing, schulden of een onjuiste leefwijze.

Is PSA een probleem voor de organisatie?

Een te hoge PSA is een groot probleem voor de organisatie. De werknemers hebben minder motivatie met een slechtere productiviteit. Wat uiteindelijk kan leiden tot ziekteverzuim en uitval. Daarnaast zal er een slechtere werksfeer ontstaan vanwege de te hoge werkdruk en leidt dit tot slechtere werkresultaten.

De organisatie zal meer vatbaar worden voor een ongewenste bedrijfscultuur met ongeoorloofd verzuim, geen respect voor bedrijfseigendommen (diefstal). Eigenbelang zal prevaleren boven bedrijfsbelang zoals corruptie en machtsmisbruik.

De organisatie is volgens de ARBO-wetgeving verplicht voor een veilige werkomgeving te zorgen.

Ongewenste vormen van PSA op het werk

Agressie en geweld
Agressie komt in diverse vormen en gradaties voor. Het overgrote deel van agressie komt voor uit frustratie. Je baas, collega of klant voelt zich niet begrepen en richten hun boosheid op jou. Er kan hierbij verbaal of fysiek geweld aan te pas komen. Daardoor voel jij je ook weer onder druk gezet en is slecht voor je gezondheid. Agressie kan ook voorkomen door moedwillig kwaadaardig gedrag. In een agressie training kun je diverse vormen van agressie leren herkennen en leren hoe hiermee om te gaan. De werkgever is verplicht om maatregelen te treffen om agressie ten alle tijden te voorkomen.

(Seksuele) intimidatie en Bedreiging
Intimidatie komt vaak van je leidinggevende. Vanuit zijn of haar positie zet hij of zij je onder druk om dingen op ongeoorloofde wijze voor elkaar te krijgen. Daar voel jij je ongelukkig door. Bedreiging is een ernstige vorm van intimidatie. Het verschil tussen intimidatie en bedreiging is dat bedreiging strafbaar is voor de wet. Intimidatie niet. Dat neemt niet weg dat intimidatie een vorm van ongewenst gedrag is.

Ook seksueel getint gedrag kan voorkomen, zowel fysiek als (non)verbaal. En kan als zeer bedreigend worden ervaren. Ook hierbij is de werkgever verplicht om seksuele intimidatie te voorkomen.

Pesten
Voorbeelden van Pesten:

Negeren- Buitensluiten- Belachelijk maken- Imiteren- Uitvoeren van onzinnige taken- Intimidatie -Roddelen

De gevolgen van pesten kan ingrijpend en beschadigend voor de werknemer, deze gevolgen kunnen zijn:
Dat hun persoonlijke waardigheid en mentale integriteit wordt geraakt
Dat zij slaapproblemen kunnen ontwikkelen
Hun werk productiviteit achteruit gaat
Dat zij uiteindelijk zich ziek melden
Dat spanning er naar toe kan leiden tot uitval met een burn-out

Discriminatie
Meer dan de helft van discriminatieklachten die worden gemeld bij het College voor de Rechten van de Mens heeft te maken met arbeid. Discriminatie op de werkvloer uit zich in op verschillende momenten. Tijdens sollicitaties, bij promoties en ontslag, maar ook bij het vaststellen van salaris of beloningen en natuurlijk op de werkvloer zelf. 

De verschillende vormen van discriminatie kunnen zijn:
Godsdienst en levensovertuiging- Politieke overtuiging- Ras- Gender (Homoseksueel, Biseksueel Queer etc.)- Geslacht  (Zwangerschap en Ouderschap)- Nationaliteit- Burgerlijke staat- Handicap of chronische ziekte- Leeftijd (zowel jeugd- als ouder discriminatie)- Arbeidsduur en Contractvorm (fulltime parttime, vast of tijdelijk)

Werkdruk met Burn-out klachten
Vaak is er jarenlang een te hoge werkdruk en bijkomende stress. Dit stapelt op totdat de werknemer mentaal volledig is uitgeput. Een burn-out en andere werk gerelateerde psychische klachten is de meest voorkomende beroepsziekte. Jaarlijks lopen meer dan een miljoen werknemers het risico op een burn-out. Voor een veilige werkomgeving is het van groot belang aankomende (burn-out) klachten de signalen bij de werknemer op tijd te herkennen en er iets mee doen.

Instrumenten die je kunt inzetten om PSA te regelen

PSA beleid
Het is belangrijk om PSA beleid op te stellen. Als eerste wat geïnventariseerd moeten worden is hoe het gesteld is met de PSA binnen de organisatie. Als dat bekend is kan er een beleid worden ontwikkeld en periodiek worden geëvalueerd en zo nodig aangepast.

RI&E
PSA zichtbaar maken in de organisatie begint met een RI&E Risico Inventarisatie en Evaluatie. Op basis van de uitkomsten van de RI&E wordt een opgesteld met behulp van een Plan van Aanpak.

Plan van Aanpak
In dit Plan van Aanpak wordt beleid praktisch vertaald hoe PSA te voorkomen en te komen tot een veilige werkomgeving.
In het beleid zitten minimaal de volgende onderdelen in de organisatie:

Vertrouwenspersoon
De organisatie stelt een vertrouwenspersoon aan.

Werknemers kunnen bij een vertrouwenspersoon aankloppen om hun PSA problemen aan te kaarten en te bespreken. De vertrouwenspersoon steunt de werknemer met het omgaan van hun (PSA) probleem.

Klachtencommissie
De organisatie stelt een Klachtencommissie in.

Bij geschillen kunnen werknemers hun klachten voorleggen aan de klachtencommissie. Deze klachtencommissie is onafhankelijk van de organisatie en kan dus zonder belangen een klacht van een werknemer behandelen.

Agressie protocol
Met een agressie protocol krijgt de organisatie duidelijkheid en regels hoe met incidenten van ongewenst agressief kunnen handelen en optreden. Het protocol schrijft voor hoe bij agressie incidenten preventief, curatief en recessief kan worden opgetreden.

Gedragscode
Gedragscode op die door alle personen binnen de organisatie geldig is en waaraan zij zich moeten houden.

Registratie van incidenten
De organisatie registreert incidenten en documenteert deze en gebruikt deze voor de procedure bij ongewenste omgangsvormen (klachtenprocedure).

Klachtenprocedure
In de klachtenprocedure wordt stapsgewijs een PSA klacht of incident behandeld met de getroffen werknemer. Door structureel een klacht te behandelen wordt vertrouwen en duidelijkheid geschapen om met de problematiek van PSA om te gaan.

Periodiek (jaarlijks) wordt het beleid cyclisch beoordeeld en geëvalueerd of de problematiek van PSA verminderd en bestrijding hiervan voor verbetering vatbaar is.

Trainingen PSA
Werknemers kunnen worden getraind worden om met verschillende vormen van PSA om te gaan. Zij kunnen leren het herkennen van signalen, gedrag en incidenten van PSA en weten hoe zij daarmee kunnen omgaan.

Wat kan een organisatie doen om PSA te voorkomen?

Op een circulaire manier ga je om met de problemen van PSA

Als bedrijf bepaal je eerst wat een gezond bedrijf is en benoem je de gewenste werknormen.

Je zoekt uit of jouw bedrijf daaraan voldoet door onderzoek en vragen te stellen aan je werknemers.

Op basis hiervan stel je een plan van aanpak op en die pas je toe.

Maak de cirkel weer rond door te checken of je de normen behaald hebt door weer onderzoek te doen en je werknemers weer vragen te stellen en daarmee pas je het plan van aanpak aan door het actueel te maken.

En wat kan Van Eik voor de organisatie hierin betekenen?

Trainingen omgaan met PSA problematieken
Van Eik training en onderwijs kan voor uw werknemers trainingen verzorgen op het gebied van PSA. Deze trainingen worden vooraf met u besproken en aangepast aan de behoeften en omstandigheden van uw bedrijf.

Vervaardigen of updaten van Protocollen en Procedures
Van Eik training en onderwijs heeft ruime ervaring in het opstellen of aanpassen van schriftelijke instrumenten zoals een Agressieprotocol, Gedragscode, of een Klachtenprocedure. Deze documenten worden vooraf met u besproken en aangepast aan de behoeften en omstandigheden van uw bedrijf.

Voor meer informatie en onze trainingen kunt u altijd contact met ons opnemen.


© VAN EIK TRAINING EN ONDERWIJS – M: 06-380.655.31 – T: 0165-769.089.